سفارش تبلیغ
صبا ویژن

عقل ومراتب نفس آدمی

 

{عقل ومراتب نفس آدمی} کمیل بن زیاد، ازیاران صمیمی وباوفای امیرالموُمینین علی(ع) بود ودعای معروف کمیل که

شیعیان درشبهای جمعه می خوانند، سخنانی است  دربارهُ  مبداُ ومعاد وراز ونیازبا خداوند عالم که  آن حضرت به زبان

رانده وبه اوآموخته است. روزی کمیل به علی(ع) عرض کرد: یا امیرالموُمنین! نفس را برای من تعریف کنید تاخود را

بشناسم. حضرت فرمود:ای کمیل! کدام نفس را می خواهی برایت تعریف کنم؟ کمیل عرض کردآقا! مگر بیش ازیک نفس

هم هست؟ فرمود: ای کمیل! نفس چهارقسم است، نامی نباتی، حس حیوانی،ناطقهُ قدسی، وکلیٌ الهی. هریک از این چهار

قسم هم پنج قوه و دوخاصیت دارد.  نفس نامی نباتی، که آدمی به وسیلهُ آن نموٌد میکند  وبزرگ  میشود وداری  پنج قوه

است اول- قوهُ ماسکه ، که میتواند خود را ازآلودگی نگاه  دارد. دوم - قوهُ جاذبه ، که مواد خوردنی و نوشیدنی را جذب

میکند سوم قوَهُ هاضمه ، که به وسیلهُ آن غذا را در دستگاه گوارش هضم میکند. چهارم – قوهُ دافعه ، که اگر نباشد چیزی

از انسان دفع نمی شود. پنجم – قوهُ مربیهَ که بدن انسان را پرورش میدهد وشیره غذار را به تمام بدن میرساند. این نفس

نامی دوخاصیت هم دارد وآن:زیاده ونقصان است این قوهُ از جگر انسان سرچشمه میگیرد. نفس نامی از همه چیزبه نفس

حیوان شبیه تراست. 2- نفس حسی حیوانی، این نفس محسوس هم دارای پنج قوه است: اول – قو? سامعه، که به وسیل? آن

صداها را تمیز می دهد. دوم – قو? باصره، که بدان وسیله شکل ها و رنگ ها را تشخیص می دهد. سوم – قو? شامه، که

بوسیل? آن بوهای خوب را از بد تشخیص می دهد. چهارم – قو? ذائقه، که بدان وسیله طعم غذا را تشخیص می دهد. پنجم – قو? لامسه، که بوسیل? آن نرمی و زبری و سردی و گرمی را حس می کند. این نفس دو خاصیت دارد : یکی رضا و دیگری غضب و از قلب سرچشمه می گیرد، این نفس شبیه ترین نفس به نفس درندگان است. 3 – نفس ناطق? قدسی، این نفس هم دارای پنج قوه است. اول – قو? تفکر، که کار بد و خوب را از هم تمیز می دهد و به صلاح و فساد کار خود پی می برد. دوم – قو? ذکر، که به وسیل? آن می تواند با خدا راز و نیاز کند و چیزی به زبان آورد. سوم – قو? علم که بدان وسیله به مقام عالی و کمالات روحی می رسد. چهارم – قو? حلم، که نتیجه و فاید? علم اوست. پنجم – قو? بی نهایت، یعنی عظمت و بزرگواری که در اثر علم و حلم حاصل می شود. این نفس ازچیزی پدید نمی آید ، و شبیه ترین چیز به نفس فرشتگان است. نفس ناطقه دو خاصیت هم دارد و آن پاکی و حکمت است؛ بنابراین این نفس ناطقه از هم? آلودگی ها پیراسته و جز حق و حقیقت چیزی نمی بیند. اعمال او همه پاک و گفتارش حکمت آمیز است. 4 – نفس کلی الهی،که شعاعی است از اشع? انوار الوهیت و آن نیز دارای پنج قوه است. اول – بقا در فنا، که در راه خدا نیست می شود تا بقای هستی پیدا کند. دوم – نعمت در عسرت، که در حال تنگدستی و ناراحتی خوش است و خود را متنعم می بیند. سوم – عزت در ذلت، که مقام والایی است و کار هرکسی نیست. چهارم – فقر در غنا، که در عین بی نیازی خود را نیازمند به حق می داند. پنجم، صبر در بلا، که در تمام گرفتاری، صبر پیشه می سازد و لب به نافرمانی خداوند نمی گشاید. چنانچه عادت انبیاء و جانشینان آنان و برجستگان جهان است. این نفس دارای دو خاصیت می باشد. یکی حلم و بردباری، و دیگری کرم و بزرگواری. این همان نفسی است که از خداوند پدید می آید و به سوی او بازگشت می کند. چنانچه که خداوند می فرماید : (( و نفخنا فیه من روحنا )) و بازگشت آن به سوی خداوند چنان است که می فرماید : (( یا ایها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیة مرضیة )) خداوند عقل را در وسط این نفوس قرار داده است تا کسی بر خلااف عقل سخن نگوید و کار نا معقول انجام ندهد.

--------------------------------------------

( کشکول شیخ بهائی ج 1 ص 495 )

 

 

 



[ چهارشنبه 93/6/12 ] [ 12:31 عصر ] [ غلامرضا رمضانی آقداش ]

دیگر امکانات


بازدید امروز: 213
بازدید دیروز: 125
کل بازدیدها: 342110