عارفانه های یک دوست

علی بن موسی الرضا

ابوالحسن علی بن موسی الرضا 148-203ه .ق ،ملقب به << رضا >> امام هشتم شیعیان دوازه امامی که ایشان را به عنوان امام رضا یادمی کنند. پدر ایشان ابوالحسن موسی الکاظم الصابر(امام کاظم ) هفتمین امام شیعیان ومادرش طبق روایلت مختلف نامها،کنیه ها و لقب های {ام البنین ، نجمه خاطون، سکن و تکتم } را دارد. زادگاه علی بن موسی شهر مدینه بود ودر توس درگذشت. شیعیان ماُمون خلیفهُ عباس را که ایشان را ولیعهد حکومت عباسیان کرده بود را مسئول وفاتش می دانند. مقبرهُ این بزرگوار درشهرمشهد قرار دارد وسالانه مورد زیارت میلیونها مسلمان {شیعه وسنی }از ایران پاکستان بحرین ، عراق ودیگر کشورها قرار میگیرد .

القاب وکنیه ها :ابوالحسن وابوعلی

لقب ها:{رضا، صابر، زکی، ولی، وفی، صدیق، رضی، شمس الشموس، معین الضعفا ُو الفقرا ُ، غریب الغربا، سراج الله، نورالهدی، قرهٌ عین الموُمنین، مکیدهٌ الملحدین، کفوالملک،رب السریر، التدبیر، شمس توس، خورشیدولایت، ضامن آهو، عالم آل محمد، ثامن الحجج، اما الرئوف }

دوران زندگی: علی بن موسی زادهُ جمعه 19رمضان یاپنج شنبه 11ذیقعد یا10رجب سال148هجری درشهر مدینه بود. ایشان 24سال وچند ماه راباپدرش به سربرد. ولی مطابق آنچه گفته شد، عمر ایشان در روز درگذاشت پدرش35یا29سال ودوماه بوده وپس ازوفات پدربزرگوارش. چنانکه در مطالب السئول نیز آمده، 25سال زیسته است و مدت امامت ایشان حدود20سال طول کشید، که 17سال آن درمدینه وسه سال آخر آن در خراسان گذاشت.امام رضا(ع) درمدینه، پس از وفات پدر بزرگوارش، امامت بر مردم را برعهده گرفت، وبه رسیدگی امور پرداخت، شاگردان پدر رابه دور خودش جمع کرد، وبه تدریس وتکمیل حوزه علمیه جدش، رئیس مذهب شیعه امام جعفرصادق(ع) پرداخت. درطول این مدت، ایشان در دنباله حکومت هارون الرشید راکه ده سال و بیست وپنج روز بود زیست. سپس امین از سلطنت خلع شد وعمویش ابراهیم بن مهدی برای مدت بیست وچهار روز به سلطنت نشست. آنگاه دوباره امین علیه او شورش کرد وبرای وی از مردم بیعت گرفته شد. یکسال وهفت ماه حکومت کرد ولی به دست طاهربن حسین کشته شد. سپس عبدالله بن هارون،مامون ، به خلافت تکیه زد وبیست سال حکومت کرد. در زمان حکومت مامون، آنگونه که در کتب معتبر شیعه آورده اند او که علاقه مردم ایران به امامان شیعه را می دید تصمیم گرفت امام رضا (ع) رامجبورکند تااز مدینه به خراسان بیاید و ایشان رابه عنوان ولیعهدو جانشین خود معرفی کندو چنانچه شیخ مفیددرکتاب مسارالشیعه آورده است روز اول ماه رمضان روز بیعت به ولایت عهدی امام رضا(ع) توسط مامون است، تابا این روش بتواند دربین مردم محبویت قابل ملاحظه ای پیدا کند ودر ضمن تصمیم داشت تا امام رضا(ع) رانزد خود بیاورد و کارهای اورا تحت نظارت کامل خود قرار دهد. سپس مامون ایشان را توسط زهرکشت.

حدیث سلسلهٌ الذهب: شیعیان{حدیث های} زیادی را منتسب به امام رضا(ع) می دانند یکی از مشهورترین احادیثی قدسی منقول از ایشان حدیثی موسوم به سلسلهٌ الذهب است که هنگام وداع ایشان با مردم شهر نیشابور دربین راه چنین گفته است که: مرا پدرم امام موسی کاظم(ع) ازجدش امام جعفرصادق(ع) از پدربزرگوارش امام محمدباقر(ع) هم از پدرش امام علی بن العابدین(ع) ازپدرش امام حسین(ع) شهید کربلا از پدرش امام علی ابن ابی طالب (ع) که گفت: عزیزم ونور چشمانم رسول خدا (ص) فرمود: جبرئیل حدیث کرد مرا وگفت شنیدم پروردگار سبحانه وتعالی می فرماید:کلمهُ لااله الاالله دژاستوار من است، پس هرکس در این حصار وارد شد، ازعذابم محفوظ است. شیعیان میگویند: ایشان چندقدمی حرکت کرد وسپس برگشت وگفت: به شرط های آن ومن ازجمله شرط های آن هستم. مقصود علی بن موسی(ع) ازشرط ها، اعتراف به این واقعیت است که ایشان مانند پدرانش از سوی خدا امام وحجت است واطاعتش بر همه واجب است. تالیفات امام علی بن موسی رضا(ع) برخی تاُالفات یادشده که علمای شیعه ازآنها به اجمال وتفصیل یادکردند. اماموُلفات وی، به تفضیل، عبارت انداز:آنچه به محمدبن سنان درپاسخ پرسش های وی درخصوص علل احکام شرعی نوشته است عللی که فضل بن شاذان گویدآنها رااز امام علی بن موسی رضا(ع)،یکی پس از دیگری، شنیده وجمع آوری کرده است وبه علی بن محمد قتیبه نیشابوری اجازه روایت آن ها را ازایشان ازامام علی بن موسی رضا(ع) داده است. سه رساله که برای ماُمون عباسی درباره اسلام ودستور های دینی نوشته است. این سه رساله را صدوق در عیون اخبارالرضا با اسناد متصل ذکر کرده است. الرسالهٌ الذهبیهٌ در طب .

مجله کوثر